BERTSOLARITZA

Nahiz eta jakin bertsolaritza aspalditik existitzen dela, ez dakigu zehatz mehatz noiztik existitzen den. Jakin badakigu 1801. urtekoa dela aurkitutako lehen bertso idatzia. Orduan, bertsolaritza komunikabide gisa erabiltzen zen, Euskal Herrian gaur egungo egunkariaren edo telebistaren papera zeukan. Gaur egun ordea, helburu desberdinak dituzte eta leku desberdinetan egiten dira, horietako bat eskoletan. Euskara eta literaturaren arloan lantzen den gai bat da, izan ere, bertsotan dakien pertsona bat eskoletara hurbiltzen da eta bertako ikasleei bertsoen garrantziaz, historiaz, egituretaz, neurrietaz eta abar. hitz egiten die. Post honetan aurkitzen den informazioa erabilgarria izan daiteke, bertsoen inguruko jakintzak finkatzeko.

Bertsolaritza, ahoz egiten den literatura da, izan ere, kantu inprobisatu bat da. Bertsolariak bertsoa botatzeko geldi egoten dira, besoak atzean edo poltsikoetan eta geldi dituztelarik. Izan ere, bertsoaren  helburua bertsoaren bidez ikusleen atentzioa deitzea da eta ez mugimenduaren bidez.

Txapelketa finalak BECen ospatu egiten da, sei ordu irauten du, hain zuzen ere, hiru goizean eta arratsaldean beste hiru. Gainera, ekintza kultural gutxik lortzen dute hainbeste pertsona biltzea. 

Bertsolariek bertsotan hasi baino lehen, bertsoaren amaiera pentsatzen dute. Hortik abiatuta bertsoa osatzen dute. Bertsoak hiru ezaugarri nagusietan oinarritzen da. Lehenik eta behin doinua, hau da, testuinguru bakoitzera bertsoa moldatu beharko dugu. Bigarrenik neurria, silaben kopuruaren garrantzia. Azkenik, errima, hitzak bukaeran antzekotasuna izatea.

Bertsolariak bertsotan ibiltzen direnean ariketa desberdinak egiten dituzte. Alde batetik, bakarka kantatzea, gai bat emanda horren inguruan kantatzea. Bestetik, lau errimak emanda bertsolariak bertsoa egitea. Beste ariketa bat izan daiteke ofizioetan kantatzea, hau da, bakoitzari rol bate maten zaio eta bertsolari bakoitzak rol horretatik abesten du.

Bertsolaritzan normalean honako egitura hauek erabiltzen dituzte. Koplak lau lerroetakoak izaten dira. Zortzikoak, zortzi lerroko bertsoak dira eta hamarrekoak, hamar lerrokoak. Bertsoak, silaba kopuruen arabera bebai sailkatzen dira, 7-6 txikiak eta 10-8 handiak.

Bertsolaritzaren inguruan informazio gehiago bilatzen bazabiltza, hona hemen Eusko Jaurlaritzak sortutako webgune bat http://www.euskadi.eus/gobierno-vasco/contenidos/informacion/bertsoa/eu_1338/bertso01_e.html

Gainera, Mailan Lujanbiok eta Amets Arzallusek egindako bertso batzuk uzten dizkizuet behean, zuen interesekoak izan daitezke eta!
Maialen Lujanbio (Bertsolari Txapelketa Nagusia): https://www.youtube.com/watch?v=AIiE4Mk2X7g
Amets Arzallus: https://www.youtube.com/watch?v=ENaWHZnk6kA