EUSKARA

Euskarak 850.000 hiztun inguru dituen hizkuntza da. Hizkuntza hau Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan hitz egiten da baita Lapurdin, Behe Nafarroan eta Zuberoako probintzietan ere. Zazpi probintzia horiek Euskal Herria edota Baskonia deitzen dira.

Francoren garaian euskara guztiz debekatu zen. Hala ere, bazeuden zenbait ikastola zeinek euskara bultzatu zuten. Beraz, errekonozimentu moduan ikastola horiei  sare publikora pasatzeko aukera eman zieten. Orduan, 1993an artikulu bat kaleratu zen non euskal eskolen %56a euskal sarean sartzea erabaki zutela esaten zuen. Fernando Buesa hezkuntza sailburua zena garai artan aukera hori eskaini zien.

Desberdintasun asko ditu euskarak, gehienbat euskara batua eta euskalkiak erabiltzen dira. Euskara batua da hezkuntza sisteman, administrazioan, komunikabideetan eta literaturan gehien bat erabiltzen dena. Izan ere, Euskaltzaindiak euskara estandar honen oinarriak ezarri zituenetik indar gehiago hartu du. Ordea, euskalkiak ahozko komunikazioan ematen dira gehien bat.

Euskarak Nafarroan duen egoera latza da. Nafarroako biztanleen jarrera oso polarizatua da, ez dago akordio sozialik. Frantziako egoera larriena da, etengabe hiztuna galtzen dabil eta hizkuntza galtzeko arriskuan daude. Badirudi Euskadin aurrera egiten ari dela eta biziraupena badagoela, hala ere, egoera zail batean aurkitzen da. 

Duela pare bat urte El correo egunkarian albiste bat atera zen non “Haurrak irakaslearekin hitz egiterakoan gure hizkuntzaren erabilera %80ra igo bada ere, jolas orduetan erdira murriztu da” agertzen zen.

Ikusi dugun bezala euskarak ibilbide luzea izan du ofizialtasuna lortu eta eskoletan sartu baino lehen. Esaldi horrek esaten digu umeek haien artean gaztelaniaz berba egiteko joera dutela eta hori egoera tristea da euskararen erabilerarentzat, sustapenarentzat eta hizkuntzaren biziraupenerako. Gainera, Euskara hizkuntzarentzat datu hau kezkagarria da oso. Izan ere, gure hizkuntzak nahiz eta ofizialtasuna lortu duen, hizlariak galtzen ari ditu. 

Eskola askotan Argitxoz baliatzen dira, umeek euskeraz egin dezaten. Argitxo iratxo bat da eta euskera asko gustatzen zaio. Baina, umeei gaztelaniaz entzuten dienean oso txiste jartzen da, ordea, ikasleeak euskaraz haritzen direnean oso pozik! Gainera, hain da txikia Argitxo, ez dugula ikusten, edonon egon daiteke, beraz, euskaraz egin beharra dago. 

BIBLIOGRAFIA: Moyano, I. (2017, Noviembre, 14). Euskara eskolan: batean bale, bestean kale. El correo. https://www.elcorreo.com/zurekin/euskara-eskolan-batean-20171114132837-nt.html -tik hartuta.